Jakie są różnice między postępowaniem karnym a cywilnym?

Czytelniku! pamiętaj, że wszystkie informacje i porady zawarte na naszym portalu nie zastąpią indywidualnej konsultacji z fachowcem/lekarzem. Stosowanie treści zawartych na naszym blogu w praktyce każdorazowo powinno być konsultowane z specjalistą o odpowiednich kwalifikacjach. Redakcja i wydawca portalu nie ponoszą odpowiedzialności ze stosowania porad zamieszczanych na stronie.

Sprawy karne i cywilne to zdecydowana większość spraw toczących się przed polskimi sądami. Jakie są różnice między tymi postępowaniami? Odpowiedź na to pytanie powinien znać każdy. W końcu nigdy nie wiadomo, kiedy taka wiedza będzie dla nas przydatna, gdyż wszyscy możemy stanąć kiedyś przed sądem.

Kluczowa różnica między postępowaniem karnym a cywilnym

Najpierw należy podkreślić, że postępowanie karne i cywilne to zupełnie różne procedury, w praktyce mające ze sobą niewiele wspólnego. Procedura karna, której przebieg reguluje Kodeks postępowania karnego, ma na celu ustalenie, czy doszło do popełnienia przestępstwa, oraz ustalenie jego sprawcy i wymierzenie mu sprawiedliwiej kary. Dlatego proces karny toczy się pomiędzy oskarżycielem publicznym a oskarżonym, a ich pozycja nie jest do końca równa. Chociażby z tego względu, że oskarżyciel ma szereg uprawnień śledczych.

Natomiast w postępowaniu cywilnym rozstrzyga się tzw. sprawy cywilne. Adwokat Anna Szirch wyjaśnia, że definicja spraw cywilnych jest bardzo szeroka. Mówiąc najprościej: dotyczą one spraw, które toczą się pomiędzy równorzędnymi podmiotami prawa. Sprawy cywilnej przeważnie dotyczą własności, posiadania, dziedziczenia, prawa pracy, ochrony konsumentów czy spraw rodzinnych. A to tylko niektóre z przykładów kwestii rozstrzyganych w postępowaniu cywilnym.

Przebieg sprawy karnej i cywilnej

Pierwszym etapem sprawy karnej jest postępowanie przygotowawcze, prowadzone np. przez prokuraturę lub Policję. Jeżeli w jego trakcie uda się zgromadzić odpowiedni materiał dowodowy oraz postawić zarzuty konkretnej osobie, to oskarżyciel sporządza akt oskarżenia i kieruje go do sądu. Wówczas rozpoczyna się proces przed sądem. W dalszej kolejności możliwe jest jeszcze postępowanie odwoławcze, prowadzone przed sądem wyższej instancji bądź przed Sądem Najwyższym. Kiedy wyrok karny się uprawomocni, rozpoczyna się postępowanie wykonawcze. Może być ono prowadzone – przykładowo – w zakładzie karnym, gdzie odbywa się karę pozbawienia wolności.

Natomiast w sprawie cywilnej występują dwie równorzędne strony. Prawie zawsze procedura cywilna rozpoczyna się na podstawie pozwu bądź wniosku składanego przez tego, który domaga się ochrony swoich praw. Sprawy cywilne toczą się w ramach procesu, w którym występują powód i pozwany, oraz postępowania nieprocesowego, gdzie występują uczestnicy. Poza tym niektóre rodzaje spraw, np. te dotyczące władzy rodzicielskiej, mogą toczyć się w ramach postepowań odrębnych. Egzekucją prawomocnych orzeczeń sądów cywilnych zajmują się – co do zasady – komornicy.

Adwokat zawsze się przyda

Pomiędzy postępowaniem karnym i cywilnym zachodzi podstawowa podobieństwo: w każdej z tych spraw przydaje się pomoc adwokata. Przygotowanie pism, przeprowadzenie dowodów oraz polemizowanie ze stroną przeciwną bądź z sądem wymaga ogromnej wiedzy i doświadczenia. Adwokat Wrocław sprawy karne słusznie zauważa, że bez wsparcia zawodowego pełnomocnika rzadko kiedy udaje się wygrać sprawę przed sądem karnym lub cywilnym.